Bagatur Çigsi Yazması

Gönderen Açuk Bitig , 17 Eylül 2011 Cumartesi 17:57

Turfan yazmaları arasında bulunan runik Türk yazılı Türkçe metinlerden olan aşağıdaki yazma hakkında şimdiye kadar kesin bir transkripsiyon sunulamamıştır. Hüseyin Namık Orkun, "Eski Türk Yazıtları"(1) adlı eserinde sorunu büyük ölçüde çözen bir transkripsiyon sunmuşsa da, oldukça özensiz yazılmış olan yazmanın bazı kısımları hâlen tartışmalıdır.(2)

Biz, âcizane transkripsiyonumuzu ve çevirimizi aşağıdaki şekilde sunuyoruz.

[1]yme:bisinç:Y:skizyig

[2]rmige:bilig:köngül:

[3]SNGUN: bşlap:klti:YBAŞ:

[4]TUTUKBOZAÇTUTUKör

[5]ebüztTUTUK:A:LTUNT

[6]YSNGUN:YRTMLIKrürATI

[7]özAPATUTUK:ULATIKAM

[8]GATLIGyüzlügOTUZr

[9]kltmizbir:künbirKONY

[10]ikiküp:bgni:bitgeçi:

[11]ISIZYBIZKuLbtidim

[12]ATIMBGTURçigsi:

[13]LT

*

 [1]yeme bisinç ay sekiz yig[2]irmige bilig köngül [3]sangun başlap kelti yabaş [4]tutuk bozaç tutuk ö[5]rebözt tutuk altunta[6]y sangun yartımlık erür atı [7]öz apa tutuk ulatı kam[8]ug atlıg yüzlüg otuz er [9]keltimiz bir kün bir kony [10]iki küp begni bitgeçi [11]ısız yabız kul bitidim [12]atım bagatur çigsi [13]alt

Anlamlandırma:

Yine beşinci ayın on sekizine (ilişkin) bilgidir:

Köngül Sangun (harekete) başlayıp  geldi. Yabaş Tutuk, Bozaç Tutuk, .........(3) Tutuk, Altun Tay Sangun yardımcılığını yaparlar. Yeğen Öz Apa Tutuk'tan başka tamamı atlı, yüzlü(4), otuz er geldik.

Bir gün(de), bir koyun, iki küp begni(5).

Yazıcı: (Ben), yaramaz, kötü kul, yazdım. Adım Bagatur Çigsi.

Alt.

_______________________________________________

1- ORKUN, Hüseyin Namık, Eski Türk Yazıtları, Ankara 1986.

2- http://kokturukce.blogspot.com/2009/08/bahadr-cigsi-yazmas.html adresinde okunmaya değer farklı bir çalışma bulunabilir.

3- Bu kısımdaki sözcük, kanımızca Türk hizmetindeki yabancı bir komutanın adının Türk yazısı ile yazılmış şeklidir. Tatmin edici bir Türkçe açıklaması olduğuna kani değiliz.

4- "Yüzlü" olarak yaptığımız okumanın tam olarak anlamlandırılması zordur. "Yüz elüg otuz" okuması diğer bir alternatif olabilir.

5- Begni: Buğday, darı, arpa gibi şeylerden yapılan içki. Bir tür bira olsa gerektir.

Posted in Dil, Etimoloji, Orhun Yazısı, Paleografya, Türkçe

3 Response to "Bagatur Çigsi Yazması"

Adsız Says:

yakıştırma yapmışsınız.

12 Mayıs 2012 23:23

Açuk Bitig Says:

Hataya düşmüş olmamız mümkündür. Daha ayrıntılı olarak, buradan yahut "İletişim" bölümünden bizi bilgilendirirseniz yazımızı gözden geçiririz.

13 Mayıs 2012 05:04

Yusuf Melikşah Alparslan Beyhan Says:

Beşinci ay[ın] sekiz yirmiye(on sekizine) bilgi:
Gönül Sangun(bir rütbe) başlayıp geldi yavaş. Tutuk(tutsak) Bozaç, tutuk Örebüzüt tutuk altında(tutsaklık altında) yaşamını yaratmalı erir idi(yaşamına biçim vermeli idi(bundan sonra böyle yaşayacaklardı)). Öz apa(ata[sı]) tutuk(tutsak) ulatı(ve öteki) kamu(bütün, hepsi) atlı yüz elli otuz(yetmiş) er [ile] geldik. Bir gün[de] bir koyun iki küp begni(bira) bitgeçi(kâtibi) ısız(kötü) yavuz kul betidim(yazdım), adım Bahadır Çigsi. Alt(Son)



Anlam:

Beşinci ayın on sekizinin raporu:
Gönül Paşa, yola başlayıp yavaşça geldi. Tutsak Bozaç ve tutsak Örebüzüt artık tutsaklık altında yaşamını biçimlendirmeliydi. Öz babası, tutsak ve öteki bütün atlı yüz seksen er ile geldik. Bir günde bir koyun yedik, iki küp bira içtik. Ben kâtip, kötü ve yavuz kul, adım Bahadır Çiğşi. Son.



Kestirimim:

Gönül Paşa, Bozaç ve Örebüzüt'ü tutsak almıştı. Bozaç ve Örebüzüt artık tutsaklığı kabullenmişti. Bozaç ve Örebüzüt'ün öz babası, tutsakları ve öteki bütün yüz seksen atlısını alıp geldi. O ve adamları bir günde bir koyun yiyip, iki bira içti. Mütevazi kul Bahadır Çiğşi, tutsakların babasının kâtibiydi.

31 Ocak 2016 17:23